Co to jest depresja?
Depresja to najczęściej występujące zaburzenie psychiczne. Światowa Organizacja Zdrowia umieszcza depresję na czwartym miejscu wśród najpoważniejszych problemów zdrowotnych na świecie. Tylko czym w ogóle ta depresja jest? Jak rozpoznać depresję i co robić jeśli podejrzewamy, że my lub ktoś z naszych bliskich może chorować na depresję?
Mówiąc najprościej depresja jest to długotrwale utrzymujący się spadek nastroju występujący wraz z szeregiem objawów towarzyszących. Podstawowym kryterium odróżniającym depresję od chwilowej chandry, jest długość występowania objawów. Każdemu zdarzają się tak zwane „gorsze dni” i nie oznacza to od razu konieczności podjęcia leczenia. Jeśli jednak obniżony nastrój utrzymuje się powyżej dwóch tygodni oraz towarzyszą mu dodatkowe objawy o których piszemy w dalszej części artykułu warto rozważyć konsultację u specjalisty.
Przyczyny depresji
Według statystyk, kobiety chorują na depresję 2-3 razy częściej niż mężczyźni. Jako czynniki zwiększające ryzyko zachorowania, wskazuje się również alkoholizm w najbliższej rodzinie oraz utratę jednego z rodziców (szczególnie w okresie dzieciństwa i wczesnego okresu dojrzewania). Zauważalny jest również, minimalnie większy procent zachorowań wśród krewnych pierwszego stopnia osób chorujących na depresję. Jednoznaczne wskazanie, co leży u źródeł depresji i jakie są przyczyny jej wystąpienia, wydaje się jednak niemożliwe.
Nastrój i emocje jakie odczuwamy, są reakcją naszego organizmu na otaczającą nas rzeczywistość. Informacje, które docierają do naszego mózgu, ulegają skomplikowanym procesom których efektem jest nasze samopoczucie. Można więc powiedzieć, że nastrój uzależniony jest przede wszystkim od dwóch elementów: czynnika zewnętrznego (zdarzenia) i wewnętrznego (procesów przetwarzania).
U osoby zdrowej, reakcja emocjonalna na różnego rodzaju wydarzenia (bodźce z otoczenia) jest adekwatna, czyli odpowiednia do danego bodźca. Pozytywne wydarzenia budzą pozytywne emocje (radość, zadowolenie) natomiast zdarzenia nieprzyjemne, wywołują reakcje negatywne (smutek, przygnębienie). W sytuacji utraty bliskiej osoby, naturalną reakcją jest smutek, żal czy odczuwanie tęsknoty. Jeśli jednak stan ten utrzymuje się długotrwale i zaczyna przybierać rozmiar patologiczny, można podejrzewać, że procesy poznawcze zostały zakłócone a początkowo naturalny i adekwatny do sytuacji stan przybrał formę chorobową.
Jakie są objawy depresji?
Do podstawowych objawów depresji zaliczamy:
- Obniżenie nastroju – smutek, przygnębienie, poczucie beznadziei, brak przyjemności w sytuacjach i przy czynnościach które zazwyczaj sprawiały satysfakcję
- Zaburzenia rytmu okołodobowego – bezsenność, wczesne budzenie się, trudności w zasypianiu, sen przerywany lub odwrotnie – permanentne zmęczenie, senność w ciągu dnia, sen kilkunastogodzinny, trudności z porannym wstawaniem
- Objawy somatyczne – bóle głowy, karku, brzucha oraz inne dolegliwości bólowe, kołatanie serca, brak apetytu, zaparcia
- Stany lękowe – poczucie zagrożenia, niepokój, nieokreślony strach, napady paniki
- Spowolnienie psychoruchowe – spowolnienie myślenia, trudności z koncentracją, poczucie obniżonej sprawności intelektualnej, zaburzenia pamięci, spowolnienie ruchowe, utrata energii, poczucie ciągłego zmęczenia
- Pesymistyczne postrzeganie siebie i otaczającego świata – negatywne ocenianie własnej osoby, swoich możliwości, poczucie niskiej wartości, utrata zainteresowań, brak motywacji, poczucie bezsensu
Kiedy należy szukać pomocy?
Już wystąpienie trzech z wymienionych wyżej objawów daje podstawy do głębszej diagnozy w kierunku depresji. Należy pamiętać, że wiele osób chorych, mimo nawet znacznego nasilenia objawów stara się wywiązywać ze swoich obowiązków zawodowych i domowych, jednak przychodzi im to z ogromnym trudem a ceną jest stopniowe pogarszanie się stanu chorego. Każdego roku tysiące osób chorych na depresję podejmuje próby samobójcze, dlatego tak ważne jest podjęcie kroków w celu szybkiego postawienia diagnozy i rozpoczęcia terapii indywidualnej.